طرفداران سرمایه داری از قطار دولت پیاده شدند
•
آقای مسعود نیلی در روز 24 آبان از این سمت و سایر مشاغل خود در دولت استعفا داد و رییس‌جمهوری با این استعفا موافقت کرد، استعفای دستیار ویژه اقتصادی رییس‌جمهوری در حالی است که چند هفته پیش‌تر نیز آقای عباس آخوندی از مقام وزارت راه و شهرسازی کناره‌گیری کرد و به نظر می‌رسد که لیبرال‌ها برای فرار از پاسخگویی یک به یک از دولت می‌روند.
مسعود نیلی پنج شنبه 24آبان‌ماه از دستیاری ویژه رییس‌جمهوری در امور اقتصادی استعفا داد و روحانی نیز با این استعفا موافقت کرد، روحانی در پاسخ به استعفای نیلی ضمن تشکر از همکاری‌ها و مشاوره‌های نیلی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم با استعفای او از سمت دستیاری ویژه رییس‌جمهوری در امور اقتصادی و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی موافقت کرده است.
پیش از این آقای محمدرضا تابش اعلام کرده بود با توجه به استعفای آقای دکتر نیلی از سمت دستیار ویژه اقتصادی رییس‌جمهوری، او از روز سه شنبه از ادامه حضور در جلسات شورای پول و اعتبار انصراف داد و آقای علی طیب‌نیا جایگزین او شد.
خبر موافقت حسن روحانی با استعفای نیلی در حالی منتشر شد که او پیش از این هم در تیرماه امسال از دستیاری ویژه اقتصادی رییس‌جمهوری استعفا داده بود، 11 تیرماه بود که آقای حسن جلال‌پور، رییس سابق اتاق بازرگانی ایران که از دوستان نزدیک مسعود نیلی به شمار می‌رود در یک توییت عجیب خبر داد که دستیار ویژه رییس‌جمهوری 10 ماهی می‌شود که استعفا داده و در محل کارش حاضر نمی‌شود. نزدیک به یک ساعت بعد سایت انتخاب که از سایت‌های نزدیک به دولت حسن روحانی به شمار می‌رود در خبری تکمیلی‌تر اعلام کرد که مشاور اقتصادی رییس‌جمهوری از ابتدای خردادماه در محل کار خودش حاضر نشده و استعفای خود را تقدیم حسن روحانی کرده است.
البته غیبت 10 ماهه نیلی چندان صحت ندارد، تصاویری از جلسات اقتصادی دولت وجود دارد که نشان می‌دهد مسعود نیلی در جلسه ستاد اقتصادی دولت در 23 فروردین‌ماه حضور داشته است، به اعتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی و صاحبان نظر، سناریوی استعفای نیلی برنامه‌ای برای فرار از پاسخگویی است که از ماه‌ها قبل آغاز شده است و نگاهی به سوابق فعالیت‌های او، این مدعا را اثبات می‌کند.
این سومین برهه تاریخی است که دستیار ویژه رییس‌جمهوری در امور اقتصادی تصمیم گرفته تا عطای حضور در مسوولیت‌های دولتی را به لقایش ببخشد و نهاد ریاست جمهوری را ترک کند، نیلی از چهره‌های سرشناس مدافع نظام «بازار آزاد و رقابتی» در ایران تاکنون نتوانسته تا پایان عمر هیچ دولتی در مسوولیت خودش باقی بماند.
فرار مغز متفکر سیاست‌های تعدیل اقتصادی به انگلستان
حدوداً 30 سال پیش بود که مسعود نیلی، معاون آقای روغنی زنجانی در سازمان برنامه و بودجه بود، او در دوران فعالیتش در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی در دهه 60 و 70، نقش بزرگی در برنامه‌های منتسب به سیاست‌های تعدیل اقتصادی در دولت سازندگی داشت، او که یکی از حامیان اصلی این سیاست‌ها به شمار می‌رفت با مشخص شدن ناکارآمدی این سیاست‌ها و ایجاد تورم 50 درصدی و فشار شدید اقتصادی به مردم، ناگهان در سال‌های میانی دهه 70 برای ادامه تحصیل راهی انگلستان شد.
با آغاز به کار دولت اصلاحات، وی بار دیگر به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی بازگشت و با توجه به نقش‌آفرینی که در نگارش برنامه‌های اول و سوم توسعه کشور داشت، مدتی ریاست موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی یا همان موسسه نیاوران را بر عهده گرفت.
مبتکر اصلی طرح پرداخت 70هزار تومان به هر ایرانی
با حضور عارف در راس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، نیلی این سازمان را ترک کرد و تصمیم گرفت بیشتر وقت خود را در دانشگاه تازه‌تاسیس مدیریت و علوم اقتصادی دانشگاه صنعتی شریف بگذارند. نیلی در اوایل دهه 80 از روی رفاقتی که با آقای اسحاق جهانگیری، وزیر وقت صنایع و معادن داشت، مسوولیت نگارش سند استراتژی صنعت کشور را بر عهده گرفت که در آن زمان، این سند با اعتراضات گسترده نمایندگان مجلس حواشی زیادی را به دنبال داشت. آقای مشاور در انتخابات ریاست جمهوری سال 88 در ستاد انتخاباتی مهدی کروبی فعالیت کرد و مبتکران اصلی طرح پرداخت 70 هزار تومان به هر ایرانی بود.
مشاور اقتصادی رییس‌جمهوری
در نهایت نیلی بعد از این که در هشت سال دولت‌های نهم و دهم فعالیت خاصی را در هیچ منصب دولتی نداشت، در ایام انتخابات ریاست جمهوری 92 به ستاد انتخاباتی حسن روحانی رفت و برنامه اقتصادی دولت تدبیر و امید را به رشته تحریر درآورد و در نهایت با پیروزی دولت تدبیر و امید در انتخابات ریاست جمهوری 92، در دوازدهم شهریورماه همان سال مسعود نیلی با حکم روحانی رسماً مشاور اقتصادی رییس‌جمهوری شد، تا برای نقش‌آفرینی خود در تیم اقتصادی دولت وجهه رسمی ببخشد.
مکتب نیاوران فکر دولت در حوزه توسعه اقتصاد
حضور نیلی در سمت مشاور اقتصادی سرآغاز آدرس‌دهی‌های پرتناقض و گاهاً اشتباه وی به رییس‌جمهوری بود که هریک حواشی زیادی را برای دولت یازدهم ایجاد کرد. در همین زمان نیلی یک حکم دیگر از دوست نزدیکش محمد نهاوندیان گرفت و بعد از چند سال به موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی یا همان نیاوران بازگشت. چند روز بعد در آیین تودیع و معارفه نیلی در موسسه نیاوران، نهاوندیان به نقش جدید این موسسه تحت رهبری نیلی اشاره و اعلام کرد که این موسسه باید به‌عنوان اتاق فکر دولت در حوزه توسعه اقتصاد باشد.
ابتدا اوضاع برای مسعود نیلی خوب پیش رفت، رکود اقتصادی توسط نیلی و سایر دولتمردان به گردن سیاست‌های اقتصادی دولت‌های نهم و دهم انداخته می‌شد و همه چیز باب میل آقای مشاور بود اما کم کم این رویه تغییر کرد. بسته‌های خروج از رکودی که نیلی و نهاوندیان و سایر اقتصاددانان حامی بازار آزاد طراحی کرده بودند یکی پس از دیگری با شکست روبه‌رو می‌شد.
پس از آن و با پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شرایط برای دولت روحانی سخت‌تر شد، تا جاییکه با پیروزی مجدد او در انتخابات 96، عملاً در سال نخست فعالیت دولت دوازدهم با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کرد.
مسعود نیلی که در این دولت دستیار ویژه رییس‌جمهوری در امور اقتصادی را یدک می‌کشید در مقاله‌ای که در اواسط فروردین‌ماه 97 نوشت با انتقاد از پایین بودن قیمت ارز، این موضوع را به نفع تولیدکنندگان خارجی دانسته و رسماً فرمان گرانی دلار تا مرز 10 هزار تومان را صادر کرد. نمودار و آمارهای رسمی نشان می‌دهد قیمت دلار تقریباً از اواسط فروردین‌ماه امسال ( بعد از انتشار مقاله مسعود نیلی درباره معایب دلارِ ارزان) روند افزایشی عجیب خود را آغاز کرد.
پس از نابسامانی‌های بازار ارز و خروج ترامپ از برجام شرایط به‌گونه‌ای رقم خورد که آقای مشاور دوباره برای رفتن از دولت آماده شود، تا بتواند نقش خود در سیاست‌های غلط دولت را پاک کند و در یک دوره مناسب دیگر مانند ادوار گذشته به دولت بازگردد!
ابتدا خبر دوری 10ماهه او از دولت به گوش رسید، پس از آن در تیرماه خبر استعفایش منتشر شد که رییس‌جمهوری آن را قبول نکرد. حال اما استعفای او پذیرفته شده، دلیل این استعفای او به‌طور رسمی اعلام نشده اما منابع نزدیک به دولت می‌گویند عدم توجه به مشورت‌های نیلی در سیاست‌گذاری اقتصادی، علت جدایی او از دولت روحانی‌ست. سیاست‌هایی که به اعتقاد حامیان اقتصاد آزاد در مقابل اصول بازار آزاد قرار دارد(!)
این دقیقاً همان دلیل استعفای آخوندی است، او هم آخوندی در اعتراض به اینکه دولت روحانی به «مالکیت خصوصی» و اصول «اقتصاد بازار رقابتی» احترام نمی‌گذارد، از مقام وزارت راه و شهرسازی کناره‌گیری کرد.
به نظر می‌رسد که این تنها نیلی نیست که به‌دنبال فرار از پاسخگویی است بلکه لیبرال‌های دولت بوی شکست را از سیاست‌های دولت روحانی به‌ویژه سیاست‌های اقتصادی حس کرده‌اند، از زیر بار سیاست‌گذاری‌های خود فرار کردند حال باید دید نفر بعدی که به دلایل مشابه از دولت می‌رود تا پاسخگوی ضعف‌های عملکردی خود نباشد، کیست؟
منبع : https://www.alef.ir/news/3970826018.html
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی