تهران-ایرنا- در حالی که یک روز به آغاز دور دوم تحریم های ضد ایرانی آمریکا مانده، اخباری از عقب نشینی دولتمردان این کشور در خصوص تحریم خرید نفت ایران و ارتباط با سوئیفت منتشر شده است. این اخبار بازتاب گسترده ای در فضای رسانه های داخلی داشته است.
به گزارش ایرنا؛ اعلام بازگشت تحریم های آمریکا علیه ایران در کنار اظهارات وزرای خارجه و خزانه داری آمریکا مبنی بر معافیت 8 کشور از تحریم خرید نفت ایران و احتمال ادامه ارتباط ایران با سوئیفت و همچنین واکنش های جهانی (مانند بیانیه کشورهای اروپایی) در 24 ساعت گذشته در صدر اخبار اغلب رسانه های کشور؛ از هر طیف سیاسی قرار گرفته است.
در حالی که این کوتاه آمدن دولتمردان آمریکایی از مواضع سخت خود علیه کشورمان، که تعجب جهانیان را نیز برانگیخته است؛ باید به نوعی دستاوردی ملی تلقی شود و منجر به نزدیک شدن گرایش های مختلف سیاسی گردد، به نظر می رسد مواجهه برخی از رسانه های کشور(اعم از خبرگزاری ها، روزنامه ها و تارنماها) با این پیروزی همچنان بر مبنای تمایلات جناحی قرارگرفته است.
نگاهی به برخی تیترها و عبارت های به کاررفته در مطالب رسانه های داخلی نشان می دهد که برخی رسانه های داخلی در تحلیل های خود این عقب نشینی را علاوه بر این که حاصل موانع جهانی و فشارهای داخلی آمریکا دانسته اند، دیپلماسی مدبرانه و بدور از هیاهوی دولت را نیز عامل مهم و موثری ارزیابی کرده اند:"ناکامیهای ایالات متحده"؛ "آمریکا، مقهور جبر زمانه"؛ "واهمه ترامپ از نفت 100 دلاری"؛ "مسیر دشوار تعبیر رؤیای ترامپ علیه ایران"؛ "تنهایی امریکا نتیجهکارآمدی دیپلماسی"، "صحبتهای زنگنه رنگ واقعیت به خود گرفت"؛ "زانو زدن ترامپ مقابل نفت ایران"و "پای تحریم لنگ شد".
در مقابل برخی دیگر از رسانه ها، اگر چه نتواستند چشم بر این این دستاورد مهم ببندند و در برخی مطالب بر آن اذعان کردند، اما همچنان بر مواضع همیشگی خود که نگاه منفی نسبت به دولت است، اصرار می ورزند. برخی از تیترها و عبارت های به کار رفته در مطالب این رسانه ها عبارتند از: "سختی کنونی تحریم به خاطر مدیریت در درون کشور است"، "میوه مقاومت"، "دیدید آمریکا هیچ غلطی نتوانست بکند"، "آیا نمیتوانستیم بدون دادن این همه امتیاز و وادادگی، به نقطه امروز برسیم؟"، "بخش بزرگی از مشکلات امروز اقتصادی کشور ناشی از سوءمدیریتهاست"، "پشت پرده معافیتهای نمایشی آمریکا از تحریمها علیه ایران"، "تلاش دارند تا این معافیت را نوعی عقبنشینی آمریکا و پیروزی دیپلماسی نداشتهی دولت در قبال تحریم جا بزنند".
** عقب نشینی آمریکایی ها و نقش دیپلماسی ایران دکترشاپورزارعی دکتر شاپور زارعی
"امیرعلی ابوالفتح"، تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی در گفتوگو با ایلنا با ذکر این که ترامپ و دولت او، به هیچ کدام از خواستههایشان به صورت صددرصدی نرسیدهاند، تصریح کرد: امریکاییها درصدد هستند ناتوانی خویش در اعمال تحریمهای صددرصدی را نوعی نرمش در برابر متحدان خویش برای دلجویی و جلب نظر آنها نشان دهند و ناکام ماندن در دستیابی به هدف منزوی شدن ایران را اینگونه پنهان کنند و به همین خاطر به برخی از کشورها معافیتهای نفتی دادند و از دسترسی ایران به سوئیفت سخن میگویند.
آرمان در یادداشتی به نقش اروپا اشاره می کند و می نویسد: به رغم تمام تلاشهایی که کردند، آمریکاییها نتوانستند اروپاییها را در تحریمهای نفتی علیه ایران با خود همراه کنند. درست است حوادثی مثل بحث دانمارک اتفاق افتاد و اسرائیل و آمریکا سعی میکنند به نوعی از این فرصت برای همراه کردن اروپا با آمریکا و درعین حال علیه ایران استفاده کنند. ولی واقعیت این است که به رغم این فضای تبلیغاتی، اروپا کماکان بر حمایت خود از برجام و تداوم همکاری هایش با ایران پابرجاست.
در گزارشی دیگر به نوشته آرمان، استفاده از دیپلماسی سیاسی در دولت تدبیر و امید باعث شد تا این بار بیشتر کشورها از جمله اعضای اتحادیه اروپا طرف ایران را بگیرند و دادگاه لاهه نیز انگشت اتهام دادگاه لاهه نیز آمریکا را به عنوان متهم نشان دهد. با اینکه مقامات کاخ سفید بارها و بارها از وجود ذخایر کامل نفتی برای جبران کاهش صادرات ایران خبر دادهاند، اما نرمش یا به عبارت بهتر عقبنشینی اخیر آنها صحهای بر سخنان دلتمردان ایران، از جمله وزیر نفت گذاشت. در این مدت بیژن زنگنه طی چند مصاحبه اعلام کرد که فشارهای آمریکا در نهایت دو تا سه ماه ادامه مییابد و پس از آن دولت ترامپ مجبور به عقبنشینی میشود. حال دیری نپایید که صحبتهای زنگنه رنگ واقعیت به خود گرفت.
"گردش کاخ سفید در گردنه تحریمها" تیتر یک ابتکار است که در بخشی از آن می خوانیم: هر چند واشنگتن تصریح کرده که این معافیتها موقت هستند و برخی از کارشناسان نیز مدعی شدهاند که این مساله جزئی از راهبردهای آمریکا برای افزایش فشارها بر علیه ایران است، اما بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که چرخش مواضع آمریکا درخصوص تحریمهای نفتی ایران، آن هم دو روز مانده به موعد بازگشت آن، نشان دهنده برخی از ناکامیهای ایالات متحده برای اعمال فشار بیشتر بر روی ایران و عقبنشینی کاخ سفید است...با توجه به ایجاد شکاف در همگرایی آمریکا با متحدان سنتی خود و نیز وضعیت منطقه خاورمیانه، پیش بینی میشود که دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران و تحمیل خواست واشنگتن برای به انزوا کشاندن هر چه بیشتر تهران به هدف نهایی خود نرسد و حتی مناقشات در منطقه خاورمیانه را نیز تشدید کند.
بنا به تحلیل روزنامه اعتماد: معافیت نفتی نشان می دهد که تحلیل های کارشناسان جهانی و داخلی درست بوده و آمریکا توان حذف کامل ایران از بازارهای نفتی جهان را ندارد.
اعتماد در یادداشتی با عنوان "آمریکا؛ مقهور جبر زمانه" ضمن تاکید بر سوءمحاسبه آمریکا در مورد جایگزینی نفت خام ایران در بازارهای جهانی، نوشت: تصور آمریکا تصور آمریکایی ها این بود که روسیه و عربستان سعودی به سادگی می توانند فقدان عرضه نفت خام ایران در بازارهای جهانی را جبران کنند...اما این نقشه در عمل با شکست مواجه شد.
"واهمه ترامپ از نفت 100 دلاری" تیتر یک روزنامه شرق است که در آن به ریشه این عقب نشینی ها از دیدگاه کارشناسان پرداخته و تصریح می کند: یکی از مهم ترین تحلیل ها به نزدیک بودن انتخابات میان دوره ای آمریکا و نگرانی ازاثرگذاری افزایش قیمت نفت و به تبع آن بنزین بر نتایج این دور رای گیری و منزوی شدن جمهوری خواهان باز می گردد...یکدیگر از عوامل در خورد توجه در تغییر رویکرد آمریکا را می توان در واکنش به قتل خاشقچی، روزنامه نگار سعودی تبعه آمریکا، در استانبول دانست. بر اساس آنچه از تحلیل ها برمی آید، آمریکا قصد دارد حربه عربستان در مقابله با آمریکا و کشورهای اروپایی در عدم شفافیت این ماجرا را از این کشور بگیرد. (تارنمای فرارو این یادداشت را بازنشر کرده است.)
روزنامه ایران در گزارشی با تیتر "مسیر دشوار تعبیر رؤیای ترامپ علیه ایران" نوشت: اگرچه مقامهای امریکایی در موضعگیریهای متعدد بر درستی تصمیم به خروج از برجام مهر تأیید میزنند اما نگاهی به روند عملیاتی کردن این تصمیم و دستیابی به هدفی که دولت امریکا را به انجام این کار وادار کرد، نشان میدهد که مسئولان این کشور تا چه اندازه در ممکن کردن خواسته خود در پیگیری تحریمها و احیای پروسه موهوم ایران هراسی ناکام ماندهاند... به نظرمیرسد که تحریمها گرچه تاکنون برای ایران دردسرساز شده اند اما برای به بن بست رساندن برجام و سیاست منزوی کردن جمهوری اسلامی کافی به نظر نمیرسد.
ایران همچنین در یادداشتی با تاکید بر این که "تنهایی امریکا؛ نتیجهکارآمدی دیپلماسی" است، نوشت: ایستادن اروپا در کنار ایران ممکن نمیشد مگر به دلیل سیاستی که ایران بعد از اقدام نابخردانه ترامپ در خروج از برجام در پیش گرفت. جمهوری اسلامی بعد از خروج امریکا از توافق هستهای با پرهیز از اتخاذ یک سیاست عجولانه به اجرای تعهداتش در چارچوب برجام ادامه داد. صبوری در اجرای این سیاست در کنار رایزنیهای مؤثر با سایر کشورهای طرف برجام در درجه نخست ایران را به عنوان کشوری نشان داد که به قواعد متعارف جامعه بینالملل که اینک ترامپ آنها را نادیده گرفته پایبند است و ذیل چنین سیاستی می تواند عضو کارآمدی برای پیگیری اهداف صلح جویانه اروپا هم در عرصه منطقه و هم خارج از منطقه باشد.
"زانو زدن ترامپ مقابل نفت ایران" تیتر یک روزنامه مردم سالاری است که در ذیل آن آمده است: واشنگتن که ظرف سالیان گذشته توانسته بود جبهه منسجمی از کشورهای اروپایی و برخی موارد روسیه و چین را علیه ایران بسیج کند ؛ ظرف سه ماه گذشته عملا در تقابل با ایران تنها بود. غولهای صنعتی به دلیل نیاز مبرم به نفت ایران از کانالهای مخفی و آشکار بر علیه تحریم ایران وارد عمل شدند. در طرف دیگر اتحادیه اروپایی به دلیل واهمههای امنیتی از «نقطه انفجار» و «تبدیل ایران به بمب انتحاری» خود را به آب و آتش زد تا مانع وضع تحریمهای کشنده شود.
قانون با بیان این که ترامپ از پروژه نشدنی خود برای تحریم کامل نفت ایران عقبنشینی کرده، افزود: از قبل هم روشن و مبرهن بود که بایکوت بشکه های نفت ایران توسط آمریکا با همراهی دیگر کشورها، ضرر و زیان قابل توجهی به دنیا خواهد زد، به همین خاطر چند روز پیش با شروع عطش نفت برای «گران شدن»، حساب کار دست مشاوران کنار دستی ترامپ آمد که برای آشفته نشدن بازار انرژی جهان، کمی از شدت تحریم ها بکاهند تا مبادا برنامه ریزی آنها علیه ایران مانند «بومرنگ» به سمت خود خودشان بر گردد!
"پای تحریم لنگ شد" تیتر یک روزنامه همدلی است که در ادامه آن به نقل از "حمید حسینی"، کارشناس اقتصادی می نویسد: معافیت 8 کشور از واردات نفت ایران، در کوتاه مدت خبر خوبی است و به نفع ایران، چرا که نشان میدهد که یکجانبگی آمریکا به نتیجه نرسیده و ناچار شده تا این هشت کشور را از واردات نفت از ایران معاف کند. این یعنی کشورها حاضر به همراهی با آمریکا نیستند. اما در درازمدت این خبر به ضرر ما است. زیرا اگر کشورها بپذیرند تا در چهارچوب سیاست آمریکا عمل کنند این موضوع به ضرر کشور ما است و بر اساس سیاستهای این کشور عمل میکنند.
نامه نیوز در بخشی از تحلیل خود ضمن بیان این که ترامپ نتوانست اجماع جهانی علیه ایران ایجاد کند، نوشت: این روند در روزهای آینده نشان خواهد داد امریکا همچنان آزمایش و خطا را مبنای سیاست خارجی خود قرار می دهد و نمی تواند نتیجه لازم را بگیرد.
فرارو اقدام ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به انتشار تصویری از خود در توییترش با مضمون بازگشتن تحریم ها علیه ایران، نوشت: به نظر میرسد با الهام از سریال پرطرفدار "بازی تاج و تخت" در آن نوشته است: "تحریمها میآیند".
فارس به نقل از انبیسینیوز گزارش داد: مشاور امنیت ملی کاخ سفید و سیاستمداران دیگری که خواستار اعمال فشار حداکثری علیه ایران بودند از عقبنشینیهای دولت آمریکا در اجرای تحریمها دلسرد شدهاند. اقدام اخیر «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا درباره ایران از اختلافات میان مشاوران ارشد او درباره اجرای سیاست ادعایی «کارزار فشار حداکثری» علیه ایران پرده برداشت.
تسنیم به نقل از آسوشیتدپرس: دولت «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور آمریکا روز جمعه اعلام کرد تمامی تحریمها علیه ایران که به موجب توافق هستهای برجام رفع شده بودند از روز دوشنبه آینده اجرایی خواهند شد.
این عقبنشینی در حالی صورت میگیرد که چند ماه پیش مقامات دولت ترامپ در گفتگو با رسانهها با قاطعیت اعلام کردند که با توجه به تمایل ترامپ برای به صفر رساندن فروش نفت ایران، صدور معافیت برای ادامه خرید نفت از این کشور جزو گزینههای آنها نیست.
وطن امروز: اصلیترین دلیل معافیتی که آمریکا برای برخی کشورهای آسیایی خریدار نفتخام ایران در نظر گرفته است شکست برنامههای قبلی برای جایگزینی نفت ایران و خریدن وقت برای یافتن و تجهیز کردن جایگزینهای نفت ایران در بازار جهانی است.
جوان با بیان این که "آتش تند ترامپ برای تحریم نفتی ایران با اعمال معافیتهای جدید خاموش شد" نوشت: فشارهای امریکا به خریداران نفت ایران از یک سو و ناتوانی کشورهای همپیمان واشنگتن برای افزایش تولید موجب شد هم قیمت نفت در جهان با افزایش همراه شود و هم با افزایش نگرانیها در کشورهای مقصد نفت ایران، قیمت سوخت در کشورهایی مانند کره جنوبی، هند و ژاپن با افزایش چشمگیری همراه شود. حتی این افزایش قیمت سوخت به امریکا هم رسید و قیمت بنزین و گازوئیل رکورد زد.
جوان در یادداشتی به موانع پیش روی آمریکا برای تحقق تحریم ها و جنگ اقتصادی با ایران را چنین برشمرد: چالشهای اقتصادی امریکا در جنگ اقتصادی؛ چالشهای اجتماعی داخلی امریکا؛ چالشهای امریکا در مواجهه با رقبای بینالمللی و امکانناپذیر بودن اجماع سازی علیه ایران.
روزنامه رسالت امروز ترجمه ای از تحلیل رویترز منتشر کرد. در بخشی از این تحلیل آمده است:
مقامات دولت آمریکا هنگام آغاز تحریمها علیه ایران به صراحت اعلام کردند قصد دارند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند. اکنون مشخص شده که این طرح غیرعملی است، زیرا هیچ جایگزینی برای صادرات 2/5 میلیون بشکه نفت ایران در روز وجود ندارد... جنگ تجاری آمریکا با چین و اعمال تحریمهای اقتصادی علیه روسیه باعث میشود این دو کشور تمایل کمتری برای همکاری با واشنگتن در خصوص ایران داشته باشند. علاوه بر این، کاخ سفید نمیتواند امیدی به همکاری اتحادیه اروپا داشته باشد. بروکسل، به شدت از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام و احیای تحریمها انتقاد کرده است؛ ضمن آنکه، اتحادیه اروپا، تحریمهای فراسرزمینی آمریکا را تهدیدی علیه هویت و استقلال خودش میبیند.
"عقبنشینی بزرگ آمریکا" تیتر یک روزنامه صبح نو است که در ادامه آن یادآور شد: بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران ضمن هشدار درباره تبعات افزایش قیمت نفت در صورت حذف نفت ایران از بازارهای بینالمللی، گفته بود که تهران با هر روش ممکن نفت خود را صادر خواهد کرد و واشنگتن نمیتواند مانع از فروش کامل نفت ایران در بازارهای بینالمللی شود.
سیاست روز در گزارشی با تیتر "وقتی آمریکا می خواهد آبرومندانه عقب نشینی کند" از بر هم خوردن معادلات واشنگتن در تحریم ایران می نویسد.
تارنمای مشرق یادداشت همتی رئیس کل بانک مرکزی در اینستاگرام را منتشر کرد که در بخشی از آن آمده است: با یاری خداوند متعال امروز دیگر بر همگان مسجل شد که آمریکا در تحریم کامل نفت ایران و به صفر رساندن آن به هر دلیل و بهانه ای ناکام شده است.
جهان نیوز معافیت 8 کشور را "میوه مقاومت" خواند و شکست آمریکا در اعمال تحریم ها خرید نفت ایران را در سه عرصه توصیف کرد: اول این که ایران با تغییر روش های فروش نفت و روی آوردن به تاکتیک های جدید همچنان مقادیر چشمگیری نفت راهی بازار میکند...دوم این که آمریکا و متحد اصلی اش در منطقه یعنی عربستان سعودی در پرکردن نفت ایران در بازار موفق نبوده اند...سوم هم این که همین کاهش نسبی عرضه نفت به بازار از سوی ایران یکی از عوامل افزایش قیمت نفت در ماه های اخیر بوده به نحوی که عملا افزایش قیمت، کاهش عرضه نفت از سوی ایران را در بودجه کشورمان جبران کرده است.
راه دانا در گزارشی ضمن پرداختن به نشانه های پایان هژمونی و سقوط اقتصاد آمریکا نوشت: آمریکایی ها به واردات نفت خام احتیاج دارند و از این رو افزایش قیمت نفت باعث ضربه به اقتصاد این کشور می شود. با صفر شدن نفت ایران که موضوع بعیدی است قطعا قیمت آن افزایش می یابد و این به ضرر آمریکایی هاست.
** تغییر موضع آمریکا نشانی از شکست جریان غربگرا و حامی دولت
کیهان در تیتر یک خود با اشاره به معافیت 8 کشور نوشت: تیر تحریم نفتی به سنگ خورد /دیدید آمریکا هیچ غلطی نتوانست بکند! این روزنامه در ادامه و به منظور "عیارشناسی دیدگاههای مقاومت و سازش" به دو تحلیل از سوی دو جریان فکری-سیاسی در داخل برای رفتارشناسی آمریکا و برخورد با تحریم ها پرداخت: جریان غربگرا و جریان دلسوزان انقلاب. این روزنامه در ادامه و به نمایندگی از جریان دوم نوشت: وضعیت امروز تحریمها به نوعی تأیید دوباره اندیشههای جریان دلسوز انقلاب بود که بار دیگر نشان داد آمریکاییها علیرغم همه هیاهویی که برای ترساندن رقبا به پا میکنند، قادر به تحریم همهجانبه نیستند. سؤال این است که چرا جریان غربگرا همواره پیشنهاد مذاکره میدهد و آیا نمیتوانستیم بدون دادن این همه امتیاز و وادادگی، به نقطه امروز برسیم؟ (این مطلب در برخی از رسانه های همسو بازنشر شده است.)
کیهان در گزارشی دیگر نوشت: دولت آمریکا در حالی در اقدامی تبلیغاتی – رسانهای از بازگشت تمامی تحریمها که به موجب توافق هستهای رفع شده بودند خبرداد ، که اساسا پس از برجام هیچ یک از تحریمهای آمریکا علیه کشورمان رفع نشده بود... بنا به اذعان تقریبا همه کارشناسان اقتصادی چه منتقد و چه حامی دولت، حداکثر تاثیر تحریمها بر اقتصاد ایران 30 درصد بوده است و بخش بزرگی از مشکلات امروز اقتصادی کشور ناشی از سوءمدیریتهاست.
وطن امروز در یادداشتی نشت: مردم ایران به طور فزایندهای آمریکا را در بروز مشکلات اقتصادی مقصر میدانند و اعتراض به ناکارآمدیهای داخلی هم نه به جانب اصل نظام، بلکه به سمت دستگاههای اجرایی سوق پیدا کرده است... شکست تجربه برجام به اعتبار غربگرایان در ایران چنان لطمهای زده که بعید است تا سالها قابل جبران باشد و به این ترتیب ترامپ گزینه مذاکره را به طور بنیادین از روی میز برداشته به جای آنکه آن را تقویت کرده باشد.
** مواضع جدید آمریکا برای فریب ایران است
رجانیوز در گزارشی از "پشت پرده معافیتهای نمایشی آمریکا از تحریمها علیه ایران" نوشته و افزود:
چند روزی است که رسانههای حامی دولت با تبلیغات فراوان مشغول برجسته کردن موضوع معافیت هشت کشور از جمله هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه از تحریمهای آمریکا علیه خرید نفت ایران هستند. این رسانهها تلاش دارند تا این معافیت را نوعی عقبنشینی آمریکا و پیروزی دیپلماسی نداشتهی دولت در قبال تحریم جا بزنند.
این تارنما دلیل مدعای خود را گفته های اظهارات وزیر خارجه و وزیر خزانهداری آمریکا دانسته و می افزاید: با این مواضع روشن مقامات آمریکا باید منتظر ماند و دید که آیا باز هم رسانههای حامی دولت خود را به ندیدن زده و به بزک آمریکا ادامه خواهند داد یا وظیفه خود در مقابل روشنگری افکار عمومی را به جا خواهند آورد؟
** نقش دولت در اثرگذاری تحریم ها
به گزارش خبرگزاری مهر، "اسدالله عسگراولادی"، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین در برنامه پایش اظهارداشت: مشکل اصلی در دستگاههای دولتی خودمان است و اگر بتوانیم مشکلات موجود در سیستم دولتی را حل کنیم موفق میشویم. گلهای که ما از دولت داریم این است که مشورت پذیر نیست، در حال حاضر ترس از تحریمها بیشتر از قبل است در حالی که ما 40 سال است که تحریم هستیم. در زمان جنگ هم تحریم بودیم ولی سختی کنونی تحریم به خاطر مدیریت در درون کشور است.
** باید ها و نباید ها در واکنش ایران
خبرگزاری فارس در گزارشی برای مجلس چنین تعیین تکلیف کرد: نمایندگان مجلس فرصت دارند با تصویب کلیات طرح راه اندازی و استفاده از پیام رسان مالی و انعقاد پیمان های پولی دو و چندجانبه در تجارت خارجی که نقش مهمی در بی اثر کردن تحریمهای بانکی ایفا میکند،پاسخ مناسبی به اقدامات آمریکا علیه کشورمان دهند
منبع : http://www.irna.ir/fa/News/83087388
دکترشاپورزارعی
دکتر شاپور زارعی